Πώς να είσαι Δημιουργικό Άτομο

Τρόποι για να ζωντανέψεις την εσωτερική σου φωτιά

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν μας διδάσκει πώς να είμαστε δημιουργικά άτομα. Μας διδάσκει πώς να ακολουθούμε ένα προκαθορισμένο ρεύμα και να καταναλώνουμε. Αλλά για πολλούς ανθρώπους δεν είναι μόνο αυτό που χρειάζονται. (Και κατά την προσωπική μου άποψη, όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται κάτι περισσότερο, απλά δεν το έχουν καταλάβει.)

Λένε πως δημιουργοί είναι μόνο εκείνοι που έχουν έμπνευση. Αληθεύει εν μέρει. Πρέπει, βέβαια, να αισθάνεσαι ότι θέλεις να εκφραστείς, και να έχεις κάποιες ιδέες. Αλλά πρέπει, επίσης, και να καλλιεργείς τη δημιουργικότητα. Κάθε μέρα. Δεν είναι για μια φορά το μήνα, ούτε για μια φορά την εβδομάδα. Είναι κάτι που πρέπει να κάνεις κάθε μέρα.

Πώς να το καταφέρεις; Αναφέρω παρακάτω κάποιους τρόπους. Σε όλες τις περιπτώσεις γράφω στο αρσενικό γένος (πχ, «δημιουργός») αλλά εννοείται πως δεν αναφέρομαι μόνο σε άντρες· το φύλο είναι, προφανώς, αδιάφορο στα θέματα της δημιουργικότητας. Επίσης, μιλάω για κάθε είδους δημιουργό, όχι μόνο για συγγραφείς αλλά και για ζωγράφους, ποιητές, και οτιδήποτε άλλο. Ακόμα κι αν απλά σ’αρέσει να πλέκεις, μπορεί εδώ να βρεις κάτι χρήσιμο να διαβάσεις. Ωστόσο, καθότι είμαι συγγραφέας, εννοείται πως όλα τα παρακάτω είναι γραμμένα από την οπτική γωνία ενός συγγραφέα.

Να βλέπεις τον κόσμο με το Βλέμμα του Δημιουργού

Τι είναι το Βλέμμα του Δημιουργού; Είναι κάποια μαγική ικανότητα; Θα γίνω μάγος; ρωτάς. Ναι, θα γίνεις. Περίπου.

Το Βλέμμα του Δημιουργού δεν είναι παρά ένας τρόπος σκέψης. Είναι η ικανότητα τού να βλέπεις τον κόσμο γύρω σου έτσι ώστε να μπορεί να σου φανεί χρήσιμος σ’αυτό που κάνεις. Να παρατηρείς τους ανθρώπους, πώς φέρονται, πώς αντιδρούν, να παρατηρείς το περιβάλλον, την τεχνολογία, τα έντυπα, τις ειδήσεις στην τηλεόραση, τις σελίδες στο διαδίκτυο, ταινίες, μουσική, τα καταστήματα, τις ενδυμασίες, τα χρώματα του ουρανού, τα φανάρια στις γωνίες των δρόμων – τα πάντα. Κι όταν λέω τα πάντα, εννοώ τα πάντα. Πρέπει να αναρωτιέσαι πώς μπορείς να τα συμπεριλάβεις στο βιβλίο που γράφεις, στον πίνακα που ζωγραφίζεις, στο ποίημά σου, ή σε οτιδήποτε άλλο κάνεις.

Τις περισσότερες φορές δεν έχει νόημα να χρησιμοποιείς αυτά που βλέπεις γύρω σου όπως είναι, αυτούσια. Όμως να τα παρατηρείς. Κι από τον συνδυασμό όλων αυτών των πραγμάτων, θα σου γεννηθούν ιδέες. Αρκεί να έχεις το μυαλό σου προσανατολισμένο στη δημιουργικότητα 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Ιδέες μπορεί να έρθουν από τα πιο απίστευτα πράγματα.

Να κρατάς σημειώσεις

Έχω ένα σημειωματάριο γεμάτο περίεργες ιδέες. Έχω άλλο ένα με ιδέες για άρθρα (σαν αυτό που διαβάζεις τώρα). Όταν μου έρχεται μια ιδέα που μου αρέσει, τη σημειώνω.

Αυτό σε βοηθάει να μην ξεχάσεις κάτι καταπληκτικό το οποίο σου ήρθε μια συγκεκριμένη στιγμή που αδυνατούσες να το χρησιμοποιήσεις άμεσα. Αρκετές φορές, αυτές οι «καταπληκτικές» ιδέες, όταν τις ξανασκεφτείς, μπορεί να μη σου φανούν και τόσο καλές. Δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι τις σημείωσες. Κι αυτό είναι σημαντικό για δύο λόγους.

Πρώτον, προσανατολίζεις το μυαλό σου στο να προσέχει συνεχώς για καινούργιες ιδέες και εμπνεύσεις – πάντα χρήσιμο σε έναν δημιουργό.

Δεύτερον, μέσα σε τόσες «χαζομάρες» που έχεις σημειώσει, ε, όλο και κάτι καλό θα βρεις να χρησιμοποιήσεις τελικά.

Να μάθεις να δημιουργείς χρόνο

Όταν είσαι δημιουργός, το πρώτο που πρέπει να μάθεις να δημιουργείς είναι χρόνο. Κάθε μέρα.

Πώς να το κατορθώσεις αυτό; Είναι προφανές ότι, μέσα στις δεδομένες 24 ώρες, πρέπει να αφιερώσεις κάποιες για να εξασκείς εκείνο που θέλεις να κάνεις. Αλλιώς, αν βρίσκεις συνέχεια δικαιολογίες «γιατί σήμερα δεν μπόρεσες», δεν πρόκειται να μπορέσεις ποτέ. Οικοδομείται η συνήθεια μες στο μυαλό σου του να μην δημιουργείς, ενώ πρέπει να οικοδομήσεις την ακριβώς αντίθετη συνήθεια – να δημιουργείς.

Κατά πρώτον, κόβεις χρόνο από άλλα πράγματα που σε ενδιαφέρουν λιγότερο. Κατά δεύτερον, βάζεις προτεραιότητες· κι όταν είσαι δημιουργός, πάντα αυτό που κάνεις πρέπει να έχει την πρώτη προτεραιότητα, αλλιώς πάλι θα μπεις στην κακή συνήθεια τού να βρίσκεις δικαιολογίες γιατί να μην δημιουργήσεις.

Να βλέπεις λιγότερη τηλεόραση, αν βλέπεις τηλεόραση. (Προσωπικά, δεν βλέπω σχεδόν καθόλου. Μόνο ταινίες βλέπω, κι αυτές όχι από τα κανάλια.) Να κόψεις χρόνο από το διαδίκτυο, ειδικά χρόνο που είναι αντιδημιουργικός, όπως το να κάθεσαι ατελείωτες ώρες και να κάνεις άσκοπη κουβέντα σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης σαν το facebook, το twitter, και παρόμοια. Όταν, την ώρα που ασχολείσαι με το αντικείμενό σου, κάποιος γνωστός, φίλος, συγγενής τηλεφωνήσει και σου πει «Θέλω να μου κάνεις το τάδε», «Θέλω να πάμε εκεί», «Θέλω να κάθομαι να σου μιλάω άσκοπο τρεις ώρες», μάθε να λες όχι. Αν είσαι ντροπαλός και δεν μπορείς να πεις Συγνώμη αλλά τώρα γράφω, ή ζωγραφίζω, ή φτιάχνω ξύλινα στρατιωτάκια, τότε πες Τώρα έχω κάποια άλλη δουλειά, ή: Τώρα βαριέμαι, ή: Έχω πονοκέφαλο. Δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι, αν θέλεις να είσαι δημιουργός, πρέπει να σέβεσαι το χρόνο που αφιερώνεις σ’αυτό που κάνεις.

Κόψε τους περισπασμούς την ώρα της δημιουργίας

Δε μπορείς να είσαι στο facebook ενώ γράφεις ή ζωγραφίζεις ή κάνεις οτιδήποτε άλλο δημιουργικό. Ή, ακόμα κι αν μπορείς, δεν σου κάνει καλό. Όταν δημιουργείς, πρέπει να είσαι επικεντρωμένος αποκλειστικά σ’αυτό. Ο υπόλοιπος κόσμος, εκείνη τη στιγμή, δεν υπάρχει. Έχει εξαφανιστεί.

Φρόντισε να φτιάξεις έτσι τα πράγματα γύρω σου που να σου δίνεται αυτή εντύπωση. Κλείσε τη σύνδεση στο διαδίκτυο. Κλείσε το κινητό σου. Βγάλε το καλώδιο του σταθερού τηλεφώνου σου, εν ανάγκη. Κλείσε (και κλείδωσε αν χρειάζεται) την πόρτα του δωματίου σου. Βάλε μουσική να παίζει, αν σε βοηθάει. Κάψε εκείνα τα περίεργα ξυλαράκια που βγάζουν διάφορες οσμές, αν σε βοηθάει.

Άδειασε το μυαλό σου από περιττές σκέψεις. Κόψε τους περισπασμούς όχι μόνο από έξω αλλά και από μέσα, που είναι ακόμα πιο σημαντικό.

Όταν είσαι επικεντρωμένος στη δημιουργία, μπορεί να ουρλιάζουν στο διπλανό διαμέρισμα αλλά εσύ δεν θα το ακούς. Ή, τουλάχιστον, δεν θα μπορεί να σε ενοχλήσει, να σε βγάλει από τη δημιουργική κατάσταση.

Ποτέ μην κλαίγεσαι

Αν αισθάνεσαι θλιμμένος για το ένα ή για το άλλο πράγμα στη ζωή σου, και σκέφτεσαι ότι δεν μπορείς να δημιουργήσεις εξαιτίας αυτού – σταμάτα.

Σταμάτα και άλλαξε. Γίνε δημιουργικός.

Ναι, είναι τόσο απλό. Είναι μια νοητική πράξη θέλησης. Ή το κάνεις ή δεν το κάνεις. Επομένως: κάνε το.

Πάψε να κλαίγεσαι και άρχισε να δημιουργείς. Μην το σκέφτεσαι. Ξεκίνα! Οι Αρχαίοι δεν ήταν μαλάκες που έλεγαν «Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός».

Έτσι, θα μάθεις...

Να μετατρέπεις την αρνητική ενέργεια σε θετική

Όταν είσαι αρνητικά φορτισμένος, δεν είναι καθόλου κακή ιδέα να δημιουργήσεις. Εκτονώνει την αρνητική ενέργεια, ούτως ή άλλως. Όμως το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να μετατρέπεις την αρνητική ενέργεια σε θετική.

Αυτό είναι φυσική συνέχεια τού να μην κλαίγεσαι. Όταν μάθεις να μετατρέπεις την αρνητική ενέργεια σε θετική, θα κλαίγεσαι ολοένα και λιγότερο, μέχρι που στο τέλος θα αναρωτιέσαι πώς ήταν ποτέ δυνατόν να κλαιγόσουν.

Παρότι μπορεί να είσαι αρνητικά φορτισμένος για το οτιδήποτε, όταν δημιουργείς να δημιουργείς έχοντας κατά νου θετικά πράγματα. Όταν λέω θετικά δεν εννοώ χαζοχαρούμενα. Δεν εννοώ χαμόγελα και αγκαλίτσες και ροζ αρκουδάκια. Εννοώ θετική προσέγγιση προς την ίδια την πραγματικότητα, ακόμα κι όταν, για παράδειγμα, γράφεις για πράγματα που είναι αντικειμενικά άσχημα, όπως ο πόλεμος, μια δολοφονία, βασανιστήρια. Δεν έχει σημασία το ίδιο το θέμα με το οποίο καταπιάνεσαι, όσο η προσέγγιση προς αυτό το θέμα.

Έχω διαβάσει αρκετές φορές λογοτεχνία που είναι πολύ, μα πάρα πολύ, αρνητική. (Έχω γράψει, παρεμπιπτόντως, κι ένα άρθρο γι’αυτό, παλιότερα.) Με κάνει να λυπάμαι – για διάφορα πράγματα. Και για τον δημιουργό, συνήθως. Αυτή η προσέγγιση δεν προσφέρει κάτι ούτε σ’εσένα αλλά ούτε και στους άλλους που θα έρθουν σε επαφή με το δημιούργημά σου – ειδικά όσοι δεν είναι συνειδητοποιημένοι σχετικά με τέτοια θέματα.

Πρέπει να διδάξεις στο μυαλό σου να ξεφορτώνεται το αρνητικό στοιχείο με τρόπο που το μετασχηματίζει σε θετικό. Και μετά, σταδιακά, διαμορφώνεις ένα ολόκληρο θετικό πεδίο γύρω σου για ακόμα καλύτερη δημιουργική προσέγγιση, ικανότητα, και ελευθερία σκέψης. Εκτός αυτού, προσφέρεις και κάτι καλό σε τούτο τον κόσμο που, αν ρίξεις μια ματιά γύρω σου, βλέπεις πόσα αρνητικά στοιχεία έχει.

Το ξέρω πως, παρότι λέω τι πρέπει να κάνεις, δεν λέω πώς ακριβώς θα το κάνεις. Αυτό συμβαίνει επειδή, όπως όλες οι νοητικές λειτουργίες, δεν περιγράφεται εύκολα – αν περιγράφεται καθόλου. Αλλά η διαφορά είναι στην προσέγγιση. Είναι η διαφορά τού να μουρμουρίζεις κλαψιάρικα τραγούδια μέσα σε μια σκοτεινή σπηλιά, ή να ανάβεις μια φωτιά για να δημιουργήσεις έναν κύκλο φωτός γύρω σου και να αφηγηθείς μια ιστορία.

Μην ακούς απαραίτητα τι λένε αυτοί που είναι κοντά σου

Μπορεί να έχει τύχει να βρεθείς σε αρνητικό περιβάλλον, όπου η δημιουργικότητα δεν ενθαρρύνεται. Εσύ, παρ’όλ’αυτά, πρέπει να δημιουργείς και όχι ν’αφήνεις να σε αποθαρρύνουν τα όσα ακούς στο άμεσο περιβάλλον σου. Αν βλέπεις ότι αυτοί που είναι γύρω σου δεν ενδιαφέρονται για όσα φτιάχνεις, μην τους τα δείχνεις. Ή, αν μπορείς να τους κάνεις να καταλάβουν την αξία της δημιουργικότητας ή της τέχνης, τότε ακόμα καλύτερα. Όπως και νάχει, μην παραιτείσαι.

Να βλέπεις τι κάνουν άλλοι εμπνευσμένοι δημιουργοί

Με το διαδίκτυο σε τόσο μεγάλη διαθεσιμότητα, αυτό είναι πανεύκολο. Πήγαινε και ψάξε, βρες τι κάνουν ένα σωρό άλλοι εμπνευσμένοι και δημιουργικοί άνθρωποι σ’όλο τον κόσμο. Μάθε από αυτούς. Μην τους αντιγράφεις· μάθε. Έχει διαφορά.

Και μην κοιτάζεις μόνο ανθρώπους που ασχολούνται με το αντικείμενό σου, αλλά και ανθρώπους που ασχολούνται με άλλα αντικείμενα. Είσαι συγγραφέας; Δες τι κάνουν και οι ζωγράφοι και οι ποιητές και οι αρχιτέκτονες και οι web designers. Είσαι ζωγράφος; Δες τι κάνουν και οι συγγραφείς και οι ποιητές και οι ράφτες. Διευρύνει την αντίληψή σου αυτό, και γίνεσαι καλύτερος.

Εγώ έχω μανία με το να κοιτάζω εικόνες και φωτογραφίες. Εκατοντάδες. Τις λατρεύω. Και συνεχώς με εμπνέουν. Αν και σπάνια γράφω κάτι άμεσα εμπνευσμένο από μια εικόνα, όλες αυτές οι εικόνες λειτουργούν μέσα στην ψυχή μου με τρόπο που με υποβοηθά όταν γράφω και θέλω να οραματιστώ διάφορες σκηνές.

Να ασχολείσαι και με άλλα δημιουργικά πράγματα, πέρα από το αντικείμενό σου

Είσαι συγγραφέας; Ασχολήσου και λίγο με ζωγραφική, με μουσική, με web design, με ποίηση, με μαγειρική, με τεχνολογία. Είσαι ζωγράφος; Το ίδιο· ασχολήσου και με άλλα πράγματα. Σε βοηθάει κι αυτό να διευρύνεις την αντίληψή σου, και σου προσφέρει και χρήσιμες ικανότητες.

Εγώ, για παράδειγμα, έχω μάθει αρκετά καλά HTML, CSS, PHP επειδή μου χρειάζονται για να φτιάχνω τις ιστοσελίδες μου. Έχω μάθει κάποια βασική επεξεργασία εικόνας γιατί θέλω να κάνω εξώφυλλα για τα βιβλία μου. Και έχω μάθει να μαγειρεύω γιατί μ’αρέσει.

Να ψάχνεις να βρεις ό,τι πιο παράξενο μπορείς

Και μιλάω για τα πάντα, γι’ακόμα μια φορά. Μην μένεις στα κοινότοπα πράγματα που θα τα βρεις στις σημαντικές ειδήσεις ή που τα ξέρει όλος ο κόσμος. Ψάξε πιο βαθιά. Βρες όλα εκείνα τα παράξενα πράγματα που υπάρχουν στον κόσμο μας τα οποία σε κάνουν να αναρωτιέσαι γι’αυτόν. Άρχισε να σκαλίζεις. Όλοι οι μεγάλοι δημιουργεί σκάλιζαν. Κοίταζε παράξενους ζωγραφικούς πίνακες· διάβαζε για διάφορες θρησκείες, για μυστικισμό, για φιλοσοφία, για επιστήμη, για παράξενες εμφανίσεις και εξαφανίσεις· αναζήτησε περίεργα σχέδια οικοδομημάτων, περίεργους τρόπους γραφής, αμφιλεγόμενα βιβλία. Γίνε εξερευνητής του κόσμου σαν εσύ να τον ανακάλυπτες για πρώτη φορά.

Δεν χρειάζεται ν’ακολουθείς το ρεύμα αν δεν σε εκφράζει

Ακόμα κι αν όλο το σύμπαν είναι εναντίον σου, εσύ πρέπει να μένεις σταθερός σ’αυτό που πιστεύεις.

Μα – θα πεις – αν κάνω έτσι, κανείς δεν θα δώσει σημασία σ’αυτό που δημιουργώ! Απλά θα με αγνοήσουν! Θα είμαι αφανής!

Σκέψου: Τι έχει σημασία; Να είσαι ευτυχισμένος ή δημοφιλής;

Νομίζεις ότι όλοι οι δημοφιλείς άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι; Αυτή την εικόνα θέλει η κοινωνία να δίνει, αλλά σε ελάχιστες περιπτώσεις ισχύει. Σημασία έχει να είσαι δημιουργικός. Αν είσαι δημιουργικός, θα είσαι και ευτυχισμένος. Μεγαλύτερη σημασία έχει το μέσα σου.

Κι αν όλοι ακολουθούσαν το ρεύμα, ποτέ τίποτα καινούργιο δεν θα γινόταν.

Να μην περιμένεις ανταμοιβές

Η ανταμοιβή του δημιουργού είναι η στιγμή της δημιουργίας. Όλοι οι πραγματικοί δημιουργοί το γνωρίζουν αυτό, γιατί το έχουν αισθανθεί. Οι άλλες ανταμοιβές – χρήματα, δημοσιότητα – μπορεί να έρθουν, μπορεί και όχι. Δεν πρέπει να είναι, όμως, ο αυτοσκοπός σου. Απλά συνέχεια θα αγχώνεσαι και, αντί να δημιουργείς, θα σκέφτεσαι πώς να βγάλεις λεφτά ή πώς να γίνεις γνωστός. Κι αυτό πιθανώς, στο τέλος, να σε κάνει αντιδημιουργικό.

Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις, η δημοσιότητα εξαρτάται από τους κύκλους στους οποίους βρίσκεσαι. Υπάρχουν κύκλοι που, αν δεν είσαι μέσα σ’αυτούς, δεν πρόκειται να σε αναφέρουν καν. Θα κάνουν πως δεν υπάρχεις, ακόμα κι αν αυτό με το οποίο ασχολείσαι είναι σχετικό μ’αυτό που ασχολούνται κι οι ίδιοι. Εσύ δεν χρειάζεται να δίνεις σημασία σε τέτοιους κύκλους. Τέτοιου είδους άτομα πάντα έτσι λειτουργούσαν και, δυστυχώς, πάντα έτσι θα λειτουργούν: περιορισμένα και μυωπικά.

Εσύ, αν θέλεις να είσαι δημιουργικός, δεν θα κάθεσαι να σκέφτεσαι τις αντιδράσεις συγκεκριμένων κύκλων ή ορισμένων ανθρώπων. Απλά θα δημιουργείς, και θα το κάνεις όσο καλύτερα μπορείς. Οι φατρίες ποτέ δεν πρόσφεραν τίποτα σπουδαίο στην ανθρωπότητα· συνήθως, αρνητικές ήταν οι προσφορές τους. Τα άτομα, όμως, έχουν προσφέρει πολλά. Καλλιτέχνες, ποιητές, συγγραφείς, φιλόσοφοι. Ήταν άτομα που ακολουθούσαν τον δρόμο τους, χωρίς να περιμένουν ένας στενός περίγυρος να τους χτυπήσει παλαμάκια.

Να σε ικανοποιεί η ίδια η πράξη της δημιουργίας

Αυτό είναι σχεδόν αυτονόητο. Πρέπει η πράξη της δημιουργίας να σε κάνει ευτυχισμένο. Όταν συμβαίνει αυτό, τότε μπορείς να παρουσιάσεις στο κοινό εκείνο που κάνεις ξέροντας ότι θα του προσφέρει κάτι. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο κόσμος έχει ανάγκη από τροφή, στέγη, και τέχνη. Και είχαν δίκιο. Άνθρωπος χωρίς τέχνη δεν νοείται. Εσύ δημιουργείς και ικανοποιείσαι από αυτό· το παρουσιάζεις και ο άλλος ικανοποιείται από την κατανάλωση της τέχνης, η οποία είναι πνευματική τροφή.

Σε μια υλιστική εποχή σαν τη δική μας, μπορεί αυτό να μοιάζει φαντασμένο. Αλλά σκέψου: πόσο ευτυχισμένο μπορεί να σε κάνει το αυτοκίνητό σου, το ακριβό ρολόι σου, και το πανάκριβο κινητό σου; Σε τελική ανάλυση, είναι απλά εργαλεία. Δε λέω να μην τα έχουμε και να ζούμε σε τρώγλες· δεν είμαι μαζοχιστής. Αλλά χρειαζόμαστε και κάτι περισσότερο από αυτό.

Αν αισθάνεσαι ότι πρέπει να είσαι δημιουργικός, τότε να είσαι δημιουργικός.

Έχει σημασία.

Ακόμα κι αν είσαι ο τελευταίος δημιουργικός άνθρωπος στο  σύμπαν.

http://fantastikosorizontas.gr/kostasvoulazeris/th.php?ID=pos_na_eisai_dimiourgiko_atomohttp://fantastikosorizontas.gr/kostasvoulazeris/th.php?ID=pos_na_eisai_dimiourgiko_atomo